اخبار داخلی جهان ضرورت تغییر نگرش دیپلماسی در قبال جمهوری آذربایجان؛ عمق استراتژیکمان را از دست ندهیم

يكشنبه 23 بهمن 1401

ضرورت تغییر نگرش دیپلماسی در قبال جمهوری آذربایجان؛ عمق استراتژیکمان را از دست ندهیم

پس از حوادث حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران که با انگیزه‌های شخصی انجام گرفت، دولت باکو برخلاف رویه موجود دیپلماتیک به‌جای سعی در مشخص کردن زوایای مختلف حادثه در فضایی آرام و به‌دور از تنش، کوشید با سیاسی جلوه دادن موضوع، روند تنش‌زایی میان دو کشور را که در ماه‌های قبل با عناوین و اشکال مختلف پیگیری کرده بود، با تعطیلی فعالیت‌های سفارت خود در تهران به بالاترین حد خود برساند. 

دکتر مهدی سیف تبریزی؛ کارشناس مسائل اوراسیا- پس از حوادث حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران که با انگیزه‌های شخصی انجام گرفت، دولت باکو برخلاف رویه موجود دیپلماتیک به‌جای سعی در مشخص کردن زوایای مختلف حادثه در فضایی آرام و به‌دور از تنش، کوشید با سیاسی جلوه دادن موضوع، روند تنش‌زایی میان دو کشور را که در ماه‌های قبل با عناوین و اشکال مختلف پیگیری کرده بود، با تعطیلی فعالیت‌های سفارت خود در تهران به بالاترین حد خود برساند. 
 اما نفرت‌پراکنی باکو در قبال جمهوری اسلامی ایران در روزهای گذشته تنها به اعلام مواضع خصمانه از سوی سیاستمداران و رسانه‌های وابسته به دولت این کشور محدود نشده است. باکو در راستای سیاست‌های تنش‌آفرینی خود و با استفاده از ایجاد فضای خصمانه‌ و احساسی که در جامعه آذربایجان با محوریت حادثه سفارت شکل داده، جامعه دینداران و شیعیان جمهوری آذربایجان را به اتهام نزدیکی و همکاری با ایران با شدیدترین محدودیت‌ها مواجه ساخته است.در تمام سالیان گذشته جمهوری اسلامی با تکیه ‌بر مفهوم «عمق ایدئولوژیک» سعی کرد با حمایت از جامعه شیعیان  در مقابل دشمنی‌های آشکار رژیم علی‌اف و رسانه‌های وابسته به وی سیاست مدارا پیشه کند تا جامعه شیعیان و دینداران جمهوری آذربایجان زیر فشار نهادهای امنیتی رژیم باکو قرار نگیرند.
بی‌گمان بسیاری از کسانی که ترویج کننده این نوع نگاه در نظام سیاسی و امنیتی کشور بوده‌اند در سالیان گذشته به طور ناخودآگاه مانع ایجاد قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران در مقابل رژیم باکو شده‌اند که مطمئناً دیدگاه آنان از سر دلسوزی و نگرانی برای شیعیان و دینداران آذربایجان بوده است. با این همه این روزها با نگاه به روند اقدامات خصمانه رژیم علی‌اف نسبت به جمهوری اسلامی وبالتبع شیعیان آذربایجان، بی‌شک متوجه این امر شده‌اند که این استدلال اشتباه بوده و عدم پاسخگویی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگ‌ترین حامی مستضعفان جهان، نه تنها سبب کاهش فشارها به دینداران نشده بلکه رژیم علی‌اف را نیز دچار این خطای محاسباتی کرد که عدم موضع‌گیری ایران در قبال مسائل پیش آمده از سر ترس و استیصال در مقابل این رژیم بوده است و این برداشت از سوی سران باکو  حمل‌ بر  برتری استراتژیک و داشتن اهرم‌های فشاری همچون مسائل قومیتی در قبال جمهوری اسلامی شده است. همان‌گونه که در روزهای گذشته وقاحت سیاستمداران و رسانه‌های وابسته به دستگاه علی‌اف را در بازداشت ۳۵ تن از شیعیان و روحانیون با عنوان‌های جعلی جاسوسی برای ایران و یا قاچاق مواد مخدر در چند روز گذشته شاهد هستیم. 
سیاست‌های خصمانه در پیش‌ گرفته شده از سوی علی‌اف که به وضوح در راستای سیاست‌های ضدایرانی رژیم صهیونیستی است تا زمانی که در جمهوری اسلامی با سیاست‌های صبر استراتژیک و حسن‌همجواری روبه‌رواست و پاسخ داده نمی‌شود، نه تنها کاهش پیدا نخواهد کرد بلکه می‌تواند زمینه‌ساز چالش‌های بزرگ‌تر و تقابل سخت میان دو کشور شود.  
زمان پارادایم شیفت رسیده است
با توجه به روند تحولات و مناسبات میان ایران و جمهوری آذربایجان، مطمئناً باید تغییراتی در نگرش، مناسبات و همچنین دیپلماسی کشور به نسبت ماه‌ها و سال‌های گذشته صورت پذیرد و سیاست‌خارجی از سر عزت و اقتدار در قبال رژیم باکو اتخاذ شود. این نوع نگاه نه‌تنها متهم به تندروی نیست، بلکه کاملاً در راستای استقرار امنیت و صلح منطقه لازم و ضروری است. همان‌طور که خداوند متعال در سوره مبارکه الأنفال آیه ۶۰ « وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَيلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُم» بیان داشته ایجاد قدرت بازدارندگی از واجبات حکومت اسلامی است.
این در حالی است که در شرایط فعلی، با اتخاذ دیپلماسی فعال و از سر اقتدار در قبال رژیم باکو می‌توانیم از تله پیش‌ روی گذر کرده و سایه جنگ با همسایه شمالی را از سر کشور دور نگه داریم.حداقل امروز با در اختیار داشتن تجربه دولت یازدهم و دوازدهم در هشت سال پیگیری سیاست تنش‌زدایی با غرب که نتیجه‌ای جز افزایش فشارها و ‌تهدیدها برای کشور در بر نداشت، تکرار این اشتباه درباره رژیمی که مأمور به پیاده سازی دستورات غرب در دشمنی و ایجاد چالشی جدید برای ایران است و همسایه شمالی را به استانی برای رژیم صهیونیستی تبدیل کرده، دیگر به هیچ عنوان پذیرفته نیست.
امروز به خوبی ثابت شده رژیم علی‌اف با اتخاذ سیاست تنش‌زدایی و حسن‌همجواری، سر به راه نخواهد شد و تهدیدها و فشارهای این رژیم علیه ایران و دینداران طرفدار ایران هر روز بیش‌از‌پیش خواهد شد.در آخر توجه به این نکته الزامی است که پس از پیگیری سیاست‌های ضددینی و صهیونیستی باکو شاهد تقلیل جمعیت شیعیان آذربایجان به حدود ۶۵ درصد و وهابی‌سازی عده‌ای از آن‌ها و واردات هزاران تکفیری به آذربایجان، به آخرین مرحله شیعه‌زدایی در این کشور رسیده‌ایم که اگر دست به اقدامات و تدابیر لازم نزنیم، هزینه زیادی متوجه جمهوری اسلامی خواهد شد.